Η κομητεία της Έδεσσας αποτελεί ένα από τα Σταυροφορικά κράτη του 12ου αιώνα. Η έδρα της ήταν η πόλη Έδεσσα (η σημερινή Σανλιούρφα της Τουρκίας). Κατά την ύστερη Βυζαντινή περίοδο, η Έδεσσα έγινε το κέντρο της πνευματικής ζωής της Συριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Έτσι έγινε επίσης το κέντρο για τη μετάφραση της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας στη Συριακή γλώσσα, και παρείχε το μέσο για τις επακόλουθες μεταφράσεις στην Αραβική γλώσσα. Κατά την εποχή των Σταυροφοριών εξακολουθούσε να είναι αρκετά σημαντική για να αποτελέσει το δέλεαρ μιας παράλληλης εκστρατείας μετά την Πολιορκία της Αντιόχειας.
Ιδρύθηκε το 1098 κατά τη διάρκεια της Α΄ Σταυροφορίας από το Βαλδουίνο της Βουλλώνης. δεν είχε κατακτηθεί από τους Σελτζούκους. Κυβερνιόταν από τον Τορός, και κατοικούνταν κυρίως από Αρμενίους. Ο Τορός μαθαίνοντας ότι ένα μικρό κλιμάκιο σταυροφόρων πλησίαζε στην περιοχή του, τους κάλεσε να εγκατασταθούν στην Έδεσσα και να την προστατεύουν από τους Τούρκους. Το 1098, όμως, ο Τορός δολοφονήθηκε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες και τον διαδέχθηκε ο Βαλδουίνος.
Ήταν η πιο βόρεια από τις σταυροφορικές ηγεμονίες. Ο πληθυσμός της ήταν μικρότερος σε σχέση με των υπόλοιπων σταυροφορικών κρατών, και η κομητεία συνεχώς απειλούνταν από τους γειτονικούς Σελτζούκους ηγεμόνες, είτε της Μικράς Ασίας, είτε της Συρίας και της Μεσοποταμίας.
Ήταν το πρώτο κράτος των σταυροφόρων που ιδρύθηκε αλλά και το πρώτο που καταλύθηκε, από τους Τούρκους της Μοσούλης με επικεφαλής τον Ζενγκί το 1144. Η πτώση της Έδεσσας στους Τούρκους ήταν η αφορμή για την κήρυξη της Β’ Σταυροφορίας.
Κόμητες της Έδεσσας
Βαλδουίνος Α΄ (1098 – 1100)
Βαλδουίνος Β΄ (1100 – 1118)
Ζοσλέν Α΄ (1118 – 1131)
Ζοσλέν Β΄ (1131 – 1149) (πέθανε το 1159)
Ζοσλέν Γ΄ – τιτουλάριος κόμης (1159 – περ. 1190)